Manastir Bođani

Duhovna šetnja kroz čudnovati manastir

Manastir Bodjani
Manastir Bodjani
Manastir Bodjani
Manastir Bodjani
Manastir Bodjani

Unutrašnjost crkve celokupno je prekrivena zidnim slikama (oko 600 m2), koje je 1737. godine izveo slikar i grafičar, Hristofor (Dž)Žefarović. Kao jedinstveno slikarsko delo svoga vremena, slikarstvo sjedinjuju stroge kanone poznovizantijske umetnosti sa barokom, kao modernim evropskim shvatanjima toga doba – predstavljajući tako prelomnu tačku u srpskoj umetnosti, i jedno od najvrednijih kompleksa zidnog slikarstva prve polovine 18. veka u jugoistočnoj Evropi. Ljiljana Stošić, istoričarka umetnosti o tome iznosi stav „Daleko nadišavši svoje vreme, Hristofor Žefarović je na bođanskim zidovima odlučno zacrtao buduće smernice ne samo srpskih umetničkih, nego i kulturnih puteva, odvažnim pokretima svoje slikarske četkice ih gotovo pre tri veka neraskidivo povezujući sa Evropom. Nije uzalud rečeno da u Bođanima, mada sve na svom mestu – ništa više nije bilo kao nekada, a na kompozicijama za koje prvoslavna umetnost dotad nije znala – kao da je sve bilo nekako prepoznatljivo.“ Ikonostas je, takođe izuzetna umetnička celina, nastala u više navrata − tokom 18. i početkom 19. veka, na kojoj se ističu dela kijevskih slikara Jova Vasilijeviča i Vasilija Romanoviča, kao i srpskih majstora Vasilija Ostojića i monaha Simeona Baltića. Bođanski ikonostas predstavlja jedan od prvih prodora baroknog slikarstva na području koje je do kraja 17. veka pripadalo Otomanskom carstvu. U ovom slučaju barokni uticaji dolaze posredno, preko ukrajinskih umetnika, koji su prihvatili zapadnoevropski manir i prilagodili ga pravoslavnom slikarskom nasleđu.

U severnom delu naosa nalazi se Bogorodičin tron sa čudotvornom ikonom Bogorodice Bođanske sa kraja 17. veka. Ova ikona je smatarna zaštitnicom manastira i Bačke eparhije. Značaj manastirske biblioteke i arhiva i danas je vrlo veliki zbog unikatnosti materijala, kao i zapisa na njima iz raznih perioda.

Uvećanje znanja o manastiru Bođani u funkciji konzervacije odvijalo se u pravcu boljeg poznavanja izuzetno vrednog zidnog slikarstva manastirske crkve, tehnika i slikarske palete Hristofora (Dž)Žefarovića i razumevanja složenih fenomena njegove degradacije. Na ovom zadatku okupili su se stručnjaci i naučnici iz Srbije, ali i van njenih granica, koji su pored projekta Vekova Bača delovali i u okviru dva italijansko-srpska projekta. Sveobuhvatnim istraživanjima došlo se do preporuka za intervencije, dokazujući značaj eksperatskog angažovanja, umrežavanja, timskog rada i međunarodne saradnje. Multidisciplinarnost i interdisciplinarnost, kao jedan od osnovnih polazišta savremene konzervacije, iznova su u Bođanima potvrđivani na delu. Zajedničkim radom došlo se do unapređenja metodologije rada, izrade i obrade dokumentacije, kao polazne osnove za buduće konzervatore i istraživače. Odvijao se i proces podizanja profesionalne kvalifikacije za timski rad, koji će kasnije dobiti svoj organizovani vid kroz osnivanje i rad Laboratorije za ispitivanje materijala u kulturnom nasleđu pri Tehnološkom fakultetu u Novom Sadu.

Istražite